KARŁOWICZ, Mieczysław (opr. J. Kosmala) - Karłowicz na altówkę

Otwierająca edycję Romanza jest transkrypcją drugiej części Koncertu A-dur op. 8 Mieczysława Karłowicza na skrzypce i orkiestrę. Utwór skomponowany został na przełomie listopada i grudnia 1902 roku, dedykowany prof. Stanisławowi Barcewiczowi „w dowód uwielbienia i wdzięczności”. Autograf oraz kopie partytury i sporządzonego przez kompozytora wyciągu fortepianowego zaginęły podczas II wojny światowej. Zachowały się jednak pierwsze wydania z lat 1906 (Lipsk) i 1912 (Warszawa), które stały się podstawą niniejszego opracowania. Kolejne dwie miniatury pochodzą z lat młodzieńczych, okresu studiów Karłowicza u Heinricha Urbana w Berlinie. Serenada G-dur  na wiolonczelę i fortepian powstała w marcu 1896 roku. Kompozytor ofiarował dzieło znajomemu z czasów heidelberskich, wiolonczeliście Zygmuntowi Butkiewiczowi. W połowie XX wieku utwór doczekał się opracowań na wiolonczelę i orkiestrę, orkiestrę symfoniczną, a nawet wielką orkiestrę dętą. Pod koniec roku 1895 Karłowicz ukończył pracę nad Impromptu D-dur na skrzypce i fortepian, o czym wzmiankę znajdujemy w korespondencji z Kazimierzem Prószyńskim. Ta kompozycja, zdradzająca wyraźną fascynację romantycznym stylem Czajkowskiego, pozostaje ciągle mało znana (doczekała się publikacji dopiero po ponad stu latach). Zasługuje na uwagę, dając spore możliwości wykonawczego popisu. Transkrypcje utworów na altówkę zostały dokonane z zachowaniem oryginalnych tonacji. Autor opracowań, Jerzy Kosmala, pisze: Chociaż wiek XX wyniósł altówkę do rangi instrumentu solowego, literatura na ten instrument jest bardzo ograniczona. Proszony niejednokrotnie o zagranie recitalu składającego się wyłącznie z muzyki polskiej miałem kłopot z doborem repertuaru. By sprostać temu wyzwaniu, przygotowywałem własne transkrypcje i adaptacje utworów napisanych na inne instrumenty, zwłaszcza na skrzypce i wiolonczelę. Przy jednej z takich okazji zwróciłem uwagę na przepiękne utwory Mieczysława Karłowicza. Wierzę, że niniejsza edycja wydatnie ubogaci zbiór opracowań muzyki polskiej przełomu XIX i XX wieku, a co za tym idzie, światową literaturę altówkową.