MARKOWSKI, Andrzej (1924-1986)

Kompozytor muzyki orkiestrowej, filmowej, teatralnej i rozrywkowej, dyrygent, aktywny uczestnik życia kulturalnego. Studiował kompozycję pod kierunkiem Artura Malawskiego w latach 1939-1941 w Lublinie, następnie kształcił się jako pianista u Marceliny Kimont-Jacynowej. Podczas Powstania Warszawskiego walczył w szeregach AK. Potem uczęszczał do londyńskiego Trinity College of Music (1946-1947), doskonaląc warsztat kompozytorski u Aleca Rowleya. W okresie 1947-1955 był studentem warszawskiej Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej na kierunkach kompozycja (klasy Piotra Rytla i Tadeusza Szeligowskiego) i dyrygentura (klasy Tadeusza Wilczaka i Witolda Rowickiego).

Był dyrygentem Filharmonii Śląskiej w Katowicach, pierwszym dyrygentem i kierownikiem artystycznym Filharmonii Krakowskiej, a także dyrygentem filharmonii: wrocławskiej, warszawskiej i łódzkiej.

Andrzej Markowski był również organizatorem życia muzycznego. Z jego inicjatywy powstały: Międzynarodowy Festiwal Oratoryjno-Kantatowy Vratislavia Cantans, Festiwal Polskiej Muzyki Współczesnej we Wrocławiu, Festiwal Muzyki Organowej i Klawesynowej, Festiwal Krakowska Wiosna Młodych Muzyków (doprowadził do prawykonań wielu utworów kompozytorów współczesnych, m.in. G. Bacewicz, J. Łuciuka, T. Machla). Jako członek Komisji Repertuarowej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień zadecydował o prawykonaniach utworów kompozytorów polskich (m.in. G. Bacewicz, T. Bairda, Z. Bujarskiego, K. Pendereckiego, B. Schaeffera, W. Szalonka, P. Szymańskiego) oraz zagranicznych (m.in. P. Bouleza, Ch. Ivesa, G. Ligetiego, O. Messiaena, A. Schönberga, K. Stockhausena, I. Strawińskiego).

Andrzej Markowski jako kompozytor zasłynął muzyką do wielu filmów, m.in.: Cień (1956) Jerzego Kawalerowicza, Krzyż walecznych (1959) Kazimierza Kutza, Pokolenie (1954), Idę do słońca (1955) Andrzeja Wajdy oraz Pan Wołodyjowski (1969) Jerzego Hoffmana.

Markowski jako pierwszy w Polsce wykorzystał muzykę elektroniczną w filmach eksperymentalnych A. Munka, J. Lenicy, W. Borowczyka oraz K. Urbańskiego. Pionierskie znaczenie miało również wprowadzenie przez Markowskiego elementów muzyki konkretnej do teatru.

Otrzymał wiele nagród, m.in.: Nagrodę Orfeusza przyznaną dwukrotnie w latach 1968, 1971 na Warszawskiej Jesieni oraz nagrodę Związku Kompozytorów Polskich.